بازار خرسی چیست؟ + استراتژی های طلایی در Bear market

ملیکا محمدی
بدون دیدگاه

5/5 – (1 امتیاز)

بازار خرسی(Bearish Market) چیست ؟

بازار خرسی یا بیریش مارکت (Bearish Market) به بازاری گفته می‌شود که در آن قیمت‌ها بیش از 20% سقوط کند و این روند به مدت 60 روز طول بکشد. این شرایط رکودی، زمانی رخ می‌دهد که قیمت یک دارایی یا نماد معاملاتی مثل ارزهای دیجیتال، جفت‌ ارزهای فارکس، شاخص سهام و… طور مداوم کاهش پیدا می‌کند. تشخیص شروع این بازار کار ساده‌ای نیست، اما نشانه‌هایی به همراه دارد که با توجه به آن‌ها می‌توان آگاهانه‌تر حرکت کرد، برای مثال در یک بازار بیریش میزان عرضه از تقاضا بیشتر شده، احساسات و اخبار منفی همه‌جا را فرا می‌گیرد؛ درنهایت این عوامل سبب می‌شود که سرمایه‌گذاران تمایلی به خرید دارایی و فعالیت در بازار نداشته باشند.

بازار خرسی مانند یک دوره‌ی زمستانه است که بازارهای مالی را به خواب فرو می‌برد، از این رو بسیاری از سرمایه‌گذاران دست از معامله می‌کشند و به قصد خروج از بازار دارایی‌های خود را به فروش می‌رسانند. ناگفته نماند که اصطلاح آن به شیوه‌ی مبارزه‌ی خرس بازمی‌گردد که هنگام شکار پنجه‌های خود را از بالا به پایین می‌کشد، به این صورت به روند نزولی بازار اشاره دارد.

برعکس این بازار، بازار صعودی یا گاوی است که در آن قیمت در یک دوره طولانی شاهد افزایش است. در مقاله بازار گاوی چیست؟ مفصل به بررسی آن پرداخته‌ایم.

ویژگی‌ های بازار خرسی

همان‌طور که می‌دانید پیش‌بینی روند دقیق بازارهای مالی گاهی نه‌تنها دشوار، بلکه غیرممکن است؛ پس نمی‌توان با قطعیت روشی را معرفی کرد که بدون خطا این کار را انجام داد. اما با این‌حال هر موجی در بازارهای مالی با ویژگی‌هایی همراه است و در ادامه به تعدادی از آن‌ها اشاره می‌کنیم تا بهتر متوجه شوید که بازار خرسی چیست.

افت مداوم قیمت؛
افزایش اخبار منفی در بازارهای مالی؛
کاهش شدید تقاضا؛
بی‌اعتمادی سرمایه‌گذاران و معامله‌گران؛
بی‌اهمیتی به اخبار مثبت؛
نظرات منفی تحلیلگران و کارشناسان.

در زمان وقوع یک بازار خرسی شاهد ریزش شدید و مداوم قیمت خواهید بود، به طوری که گویا بازار ترمز بریده است و فرصتی برای استراحت ندارد. این مسئله باعث می‌شود که سیل اخبار منفی در همه‌جا پخش شود و معامله‌گران و سرمایه‌گذاران را از شرایط رکودی بازار بترساند. در نتیجه، تقاضا برای خرید دارایی‌ها به شدت کاهش پیدا می‌کند و افراد با عجله از یکدیگر پیشی می‌گیرند تا خود را از مهلکه بیرون بکشند. در نهایت، در این شرایط کسی نگاه خوش‌بینانه‌ای به آینده‌ی بازار ندارد و توجهی هم به اخبار مثبت نمی‌کند.

دلایل وقوع بازار خرسی

پس از اینکه متوجه شدیم بازار خرسی چیست؟ باید به دلایل وقوع آن اشاره کنیم:

عوامل اقتصادی؛
عوامل روانشناختی؛
ترکیدن حباب مالی؛
بحران‌های جهانی.

در ادامه به طور مختصر به موارد بالا می‌پردازیم:

عوامل اقتصادی

عوامل اقتصادی کلان چرخه‌ای است که همانند یک دایره‌ی گرد در حال حرکت لحظه‌ای باز نمی‌ایستند. برای مثال زمانی که تولید ناخالص داخلی کاهش پیدا کند یا منفی شود سبب می‌شود که شرکت‌ها سودمندی و درآمد کمتری کسب کنند و در نتیجه سرمایه‌گذاران از بازار خارج می‌شوند. این امر در ادامه باعث می‌شود که تورم هم بالاتر برود و بانک‌های مرکزی برای کنترل آن شروع به با بالا بردن نرخ بهره می‌کنند که موجب افت ارزش و قیمت دارایی‌ها می‌شود. در نهایت این افت شدید در اقتصاد، نرخ بیکاری را افزایش و قدرت خرید مردم را کاهش می‌دهد و به همین منوال بازار خرسی تداوم پیدا می‌کند.

عوامل روانشناختی

مفهومی به نام وحشت سرمایه‌گذاران (Panic Selling) در بازارهای مالی وجود دارد که طی آن اغلب سرمایه‌گذاران به فروش هیجانی دچار می‌شوند، دلیل اصلی این امر عدم قطعیت و شرایط متزلزل اقتصادی است که در نهایت به کاهش شدید قیمت‌ها و شروع بازاری خرسی ختم می‌شود.

در ادامه هرچه سرمایه‌گذاران بیشتری به نقد دارایی‌های خود روی می‌آورند، میزان تقاضا کاهش پیدا می‌کند روند نزولی تشدید می‌شود.

بحران‌های جهانی

یکی از دیگر عوامل موثر در بازارهای خرسی، رویدادهای قوی سیاه، بحران‌های جهانی چون جنگ‌های جهانی و تنش‌های بین المللی است که تاثیرات منفی زیادی بر روی جهت بازار دارند. یکی از بزرگترین تاثیرات منفی آن، شروع بحران‌های قیمتی انرژی است که باعث افزایش شدید قیمت نفت، بنزین و… در ادامه به تداوم بازارهای خرسی کمک می‌کند.

برای مثال از سال 2020 شاهد یکی از فاجعه‌بارترین آن‌ها بودیم که ویروس کرونا طی دوره‌ی طولانی باعث ریزش و رکود شدید اقتصادی شد.

تاثیر بازار خرسی بر سرمایه‌ گذاران و معامله‌ گران

بازار خرسی اگرچه با نگرانی‌ها، کاهش و افت قیمت، رکود اقتصادی و… همراه است اما به این معنا نیست که شما قادر به کسب سود از آن نیستید. این روند ریزشی بازار بارها ثابت کرده که اگر یک سرمایه‌گذار تیزبین و هوشمند باشید می‌توانید تهدیدها را به فرصت‌های کمیابی تبدیل کنید، پس با ما همراه باشید تا با نگاهی روشن‌تر به تاثیرات منفی و مثبت بازار خرسی بر سرمایه‌گذاران بپردازیم:

تاثیر منفی بازار خرسی بر سرمایه گذاران و معامله‌گران

کاهش سرمایه‌گذاری‌ها؛
افت ارزش پرتفوی سرمایه‌گذاری؛
کاهش حجم معاملات؛
کاهش تقاضا؛
افت قیمت‌ها و ارزش شرکت‌.

با شروع موج بازار خرسی ترس و نگرانی میان جمعیت سرمایه‌گذاران و معامله‌گران حاضر در بازار افزایش می‌یابد، این موضوع سبب می‌شود که حجم معاملات کاهش زیادی پیدا کند. با کاهش سرمایه‌گذاری‌ها قیمت دارایی‌ها و سهام کاهش پیدا می‌کند که سبب می‌شود ارزش سبد سرمایه‌گذاری (portfolio) افراد سقوط کند. این رخداد ضررهای بسیار سنگین و بزرگی به سرمایه‌گذاران وارد می‌کند. در این شرایط اغلب افراد به دنبال خروج از بازار دارایی‌های خود را به فروش می‌رسانند که منجر به کاهش شدید خرید و تقاضا می‌شود.

تاثیرات مثبت بازار خرسی بر سرمایه‌گذاران و معامله‌گران

افزایش فرصت‌های معاملاتی برای سرمایه‌گذاران بلند مدت؛
اهمیت ویژه‌ی تنوع در سبد سرمایه‌گذاری؛
فرصت خرید دارایی‌های ارزشمند با کم‌ترین قیمت؛
فرصت رشد دوباره و نوآوری.

همان‌طور که پیش‌تر ذکر کردیم اغلب افراد تصور می‌کنند که در طول یک بازار خرسی فرصتی برای کسب سود وجود ندارد اما این‌طور نیست. شما اگر با صبوری و پیوستگی قدم بردارید می‌توانید فرصت‌‌های زیادی را در بازار خرسی بیابید. در طی دوره‌ی رکود که همه به فکر خروج هستند شما می‌توانید با نگاهی بلند مدت به خرید کالاها و دارایی‌ها بپردازید و کسب سود کنید.

از دیگر تاثیرات مثبت بازار خرسی فرصت رشد و نوآوری برای شرکت‌های خردی است که به‌خوبی بازار خرسی را پشت سر گذاشته‌اند، این شرکت‌ها با قرار گرفتن در دوره‌ی صعودی با سرعت بیشتری رشد می‌کنند.

استراتژی های معاملاتی مناسب در بازار خرسی

به نظر شما بازار خرسی فقط یک سقوط فاجعه‌بار است که به ضرر منتهی می‌شود یا زمینه‌ساز بهترین فرصت‌ها؟ اغلب سرمایه‌گذاران با شروع بازارهای خرسی فرار را بر قرار ترجیح می‌دهند، در حالی که عده‌ای دیگر از افراد این دوره را بهترین زمان برای خرید دارایی‌های ارزشمند در نظر می‌گیرند. تصمیم‌گیری درباره‌ی درستی هر کدام از این روش‌ها به عهده‌ی شخص سرمایه‌گذار است و به شرایط روانی‌ای که در آن قرار دارد باز می‌گردد. با این‌ حال ما با لیستی از استراتژی‌های معاملاتی مناسب در این شرایط همراه شما هستیم:

تنوع در سبد سرمایه‌گذاری؛
سرمایه‌گذاری بر روی دارایی‌های تدافعی؛
فروش پله‌ای (Short selling)؛
صبر.

چیزی که ممکن است اغلب سرمایه‌گذاران از آن بی‌اطلاع باشند اهمیت تنوع در سبد سرمایه‌گذاری است، زیرا زمانی که با یک بازار رکودی طولانی مدت روبه‌رو می‌شوید، با داشتن انواع دارایی‌ها کمتر دچار آسیب و ضرر خواهید شد. از این رو این روش یک استراتژی مناسب جهت مدیریت ریسک است. برای مثال سرمایه‌گذاری بر روی طلا و فلزات گران‌بها که جزو دارایی‌های امن محسوب می‌شوند، تعادل را در سبد شما ایجاد خواهد کرد.

برخی دیگر از سهام و دارایی‌ها در بازارهای نزولی کمتر تحت تاثیر قرار می‌گیرند و شما با سرمایه‌گذاری بر روی کالاهای اساسی مانند مواد غذایی، دارو و خدمات بهداشتی قادر به حفظ سرمایه خود خواهید بود. فروش پله‌ای نیز یک استراتژی معاملاتی است که در آن معامله‌گر به جای یک‌باره دارایی‌های خود، به صورت پله‌ای از بازار خارج می‌شود. در این شرایط می‌توان در هر سطح حمایتی بخشی از سرمایه را نقد و در ادامه با اصلاحات دوباره‌ی قیمتی به بازار ورود کرد. با همه‌ی این تفاسیر فراموش نکنید که صبر بهترین استراتژی معاملاتی در بازارهای خرسی است، زیرا گاهی بهترین تصمیم این است که معامله نکنید.

تفاوت بازار خرسی و بازار گاوی

بازارهای خرسی و گاوی همچون دو قطب کاملا مخالف هستند که در تضاد با یکدیگر عمل می‌کنند؛ هرچه در بازار گاوی روندها صعودی و قیمت‌ها رو به افزایش باشد، در بازار خرسی روندها رو به سقوط و کاهش است. از این رو تفاوت‌های بسیاری با یکدیگر دارند که در ادامه در جدول زیر به آن‌ها می‌پردازیم:

بازار خرسی	بازار گاوی
افزایش میزان تقاضا و کاهش عرضه	افزایش عرضه و کاهش شدید تقاضا
افزایش اخبار مثبت و پوشش رسانه‌ها	افزایش اخبار منفی و کاهش پوشش رسانه‌ها
افزایش اشتغال و کاهش نرخ بیکاری	افزایش نرخ بیکاری و کاهش اشتغال
افزایش نقدینگی	کاهش شدید نقدینگی
افزایش روز افزون ارزش و قیمت دارایی‌ها	کاهش مداوم ارزش و قیمت دارایی‌ها
افزایش اعتماد سرمایه‌گذاران و امید به بازار	کاهش اعتماد سرمایه‌گذاران و ناامیدی به آینده بازار
افزایش تعداد و حجم معاملات	کاهش تعداد و حجم معاملات

همان‌طور که در جدول بالا مشاهده می‌کنید این دو بازار تفاوت زیادی با یکدیگر دارند، در بازار بولیش یا گاوی امید به رشد، سودآوری و موفقیت بیشتر در میان سرمایه‌گذاران موج می‌زند، در حالی‌که در بازار بیریش اغلب افراد ترس از دست دادن را تجربه می‌کنند و با این رویکرد به فروش دارایی‌های خود می‌پردازند.

نحوه پیش‌بینی بازار خرسی

پیش‌بینی آن به‌طور دقیق کار آسانی نیست، اما می‌توان با استفاده از شاخص‌ها و ابزارهای مالی، روش‌های تحلیلی مانند تحلیل تکنیکال و عملکرد سرمایه‌گذاران آن را شناسایی کرد. تشخیص جهت روند به شما کمک می‌کند که آگاهانه تصمیم بگیرید و با تسلط بیشتری معاملات‌تان را مدیریت کنید. در ادامه به تعدادی از روش‌های پیش‌بینی بازار اشاره خواهیم کرد:

تحلیل فاندامنتال؛
تحلیل تکنیکال؛
تحلیل روانشناسی بازار.

با ما همراه باشید تا نگاهی دقیق‌تر به روش‌های پیش‌بینی این مارکت بیندازیم:

تحلیل فاندامنتال

استفاده از تحلیل فاندامنتال یا بنیادی یکی از روش‌های موثر در پیش‌بینی روند قیمتی در بازار است. در این روش با بررسی عوامل اقتصادی و شرایط تاثیرگذار بر تعیین ارزش دارایی‌ها، کالاها، شاخص‌ها و… جهت نزولی یا صعودی بازار را شناسایی می‌کنند. یکی از فاکتورهای اصلی در تحلیل بنیادی شاخص رشد ناخالصی (GDP) داخلی است، به زبان ساده بر اساس این شاخص، اگر رشد اقتصادی کاهش یافته و یا منفی شود، احتمال ورود به بازار نزولی افزایش پیدا می‌کند.

از دیگر موارد موثر در شروع بازار خرسی نرخ بهره است. در صورتی‌ که بانک‌های مرکزی به افزایش نرخ بهره روی بیاورند، هزینه‌های درخواست وام افزایش پیدا می‌کند؛ به این منوال سود شرکت‌ها کاهش می‌یابد و در ادامه به ریزش شدید ارزش سهام منجر می‌شود. شاخص نرخ اشتغال نیز در تحلیل بنیادی کاربردی است، هرچه نرخ بیکاری افزایش یابد گواه از ضعف شدید اقتصادی می‌دهد. این روش یکی از بهترین راه‌ها برای شناسایی جهت قیمت و حرکات بازارهای مالی است که البته نسبت به باقی راه‌ها زمان بیشتری از فرد می‌گیرد.

تحلیل تکنیکال

معامله‌گران و سرمایه‌گذاران در تحلیل تکنیکال با کمک گرفتن از اطلاعات گذشته‌ی بازار به پیش‌بینی آینده‌ی آن می‌پردازند. این روش بر خلاف تحلیل بنیادی که بر روی عوامل اقتصادی متمرکز است، تماما حول محور قیمت و تغییرات آن می‌گذرد؛ بر این اساس تمام اطلاعات ضروری را از نمودار قیمت دریافت کرده و به معامله‌گر ارائه می‌دهد.

شاید بپرسید چگونه؟ پاسخ این است که با کمک ابزارهای معاملاتی یا همان اندیکاتورها. معامله‌گران با کمک گرفتن از اندیکاتورهایی مانند شاخص قدرت نسبی (RSI)، میانگین متحرک (MA) و… به اطلاعات ارزشمند زیادی دست پیدا می‌کنند که در تشخیص روند خرسی موثر است. این روش باعث می‌شود که سرعت‌تان در ارزیابی و آنالیز بازار بسیار بالا رود اما ممکن است خطاهایی را به همراه داشته باشد، اگر قصد دارید اطلاعات بیشتری در این باره کسب کنید می‌توانید مقاله‌ی اندیکاتور چیست؟ را مطالعه کنید.

تحلیل روانشناسی بازار یا سنتیمنتال

یکی از روش‌های موثر در پیش‌بینی بازار نزولی تحلیل روانشناسی بازار و احساسات و رفتارهای جمعی سرمایه‌گذاران است که شامل هیجان، ترس، هیجان و.. می‌شود. این عوامل تاثیر زیادی در جهت بازار دارند. زمانی که وارد روند نزولی بازار خرسی می‌شویم شاهد موج ترس معامله‌گران و سرمایه‌گذاران خواهیم بود، این رفتار جمعی مثال بارزی از تاثیر روانشناسی معامله‌گری در این مارکت است، که در طی آن معامله‌گران ترجیح می‌دهند که از بازار خارج شوند.

مثال هایی از بازارهای خرسی تاریخی

در ادامه به تعدادی از نمونه‌های روند خرسی در طول تاریخ می‌پردازیم. این نمونه‌ها نشان می‌دهند که بیریش مارکت ها، بخش طبیعی در چرخه‌ی اقتصادی هستند و تفاوت آن‌ها در شدت و مدت زمان پایداری‌شان قرار دارد.

یکی از بازارهای خرسی در طول تاریخ به انفجار حباب بازار مسکن آمریکا در سال 2008 باز می‌گردد که ضربه‌های بزرگی به اقتصاد این کشور وارد کرد. این بحران مالی که ناشی از مشکلات و ضعف وام‌های مسکن بود منجر به ورشکستگی بانک‌های بزرگی مانند Lehman Brothers شد. در این بین که به عنوان بدترین بازار خرسی از آن یاد می‌شود شاخص S&P حدود 50% ریزش داشت.
در طی سال‌های 2000 تا 2002 حباب سهام اینترنتی پس از پیشرفت و رونق عرصه‌ی فناوری ترکید و در ادامه شاخص Nasdaq حدود 87% کاهش پیدا کرد.
از دیگر نمونه‌های روند خرسی می‌توان به سقوط بازارهای مالی در دوران کرونا اشاره کرد. بازار سهام در مارس 2020 سقوط کرد و شاخص S&P دچار کاهش 38% شد.
یکی از جالب‌ترین بازارهای خرسی در طول تاریخ به بازار ارزهای دیجیتال باز می‌گردد. در سال 2011 قیمت بیت کوین از 32 دلار به 0.01 دلار کاهش پیدا کرد که گمانه‌زنی‌ها را به سوی مرگ همیشگی ارزهای دیجیتال سوق داده بود اما حالا شاهد رشد روز افزون آن هستیم.

همان‌طور که در بالا مشاهده کردید بازارهای خرسی بخشی جدا نشدنی در بازارهای مالی هستند، شما با بررسی این نمونه‌های تاریخی با درک بهتری از آن‌‌ها عبور می‌کنید.

آنچه در مقاله بازار خرسی خواندیم:

در این مقاله به طور کامل متوجه شدیم که بازار خرسی چیست و با دلایل وقوع آن آشنا شدیم. البته گاهی وقوع یک بازار نزولی دلیل مشخصی ندارد، مانند جابه‌جایی بطری آب به جای نوشابه توسط یک فوتبالیست معروف که منجر به ریزش سهام شرکت کوکاکولا شده و آن را 4 میلیون دلار وارد ضرر کرد. در ادامه به تاثیرات مثبت و منفی، استراتژی معاملاتی مناسب، نحوه پیش‌بینی و درنهایت به مثال‌هایی از این بازار در طول تاریخ پرداختیم. در طول مقاله به این موضوع اشاره کردیم که بازارهای خرسی کاملا به ضرر منتهی نمی‌شوند و شما با کمک گرفتن از مطالبی که در این مقاله ارائه دادیم قادر به یافتن فرصت‌های سودمندی خواهید بود.