در بازارهای مالی لحظاتی وجود دارد که قیمت برای مدت کوتاهی در خلاف جهت روند اصلی حرکت می‌کند که به آن پولبک (Pullback) می‌گویند. بسیاری از افراد مبتدی از آن‌جایی که نمی‌دانند پولبک چیست و اطلاعات کافی در این زمینه ندارند با ناآگاهی فرصت‌های سودآور، نقاط ورود و خروج مناسب و… را از دست می‌دهند. در این مقاله قرار است به‌طور کامل دریابید که پولبک چیست و چطور از آن به نفع خود استفاده کنید، پس با ما همراه باشید.
- ملیکا محمدی
- بدون دیدگاه
پولبک (Pullback) چیست؟
پولبک (Pullback) به حرکت قیمت در خلاف جهت روند اصلی گفته می‌شود که عموما در طی یک روند صعودی (و یا نزولی) قوی به صورت موقت اتفاق می‌افتد، در این وقفه‌ی کوتاه با شکسته شدن سطح حمایت یا مقاومت پولبک سعی می‌کند جهت روند را تغییر دهد اما پس از مدت کوتاهی دوباره به روند اصلی باز می‌گردد. اغلب معامله‌گرانی که از صحت این حرکت قیمتی اطمینان حاصل می‌کنند به‌طور هوشمندانه‌ای از آن به عنوان یک فرصت ورود طلایی استفاده کرده و سودآوری خود را تضمین می‌کنند. اما تشخیص پولبک به این راحتی نیست و بسیاری آن را با اصلاح قیمت اشتباه می‌گیرند که بدون شک با این مفهوم متفاوت است، برای تشخیص دقیق یک پولبک لازم است که شما هم از تحلیل فاندامنتال و هم تحلیل تکنیکال استفاده کنید.
با تمام این تفاسیر سوال این است که پولبک چطور اتفاق می‌افتد؟ این وقفه‌ی قیمتی زمانی رخ می‌دهد که عده‌ای از معامله‌گران به دلایل مختلفی نسبت به آینده‌ی بازار تردید پیدا می‌کنند به قصد خروج از آن سود خود را برداشت می‌کنند، در این وضعیت برای مدت کوتاهی میزان عرضه از تقاضا پیشی می‌گیرد و به این منوال پولبک تشکیل می‌شود. همان‌طور که پیش‌تر گفتیم پولبک می‌تواند نقطه‌ی ورود بسیاری از معامله‌گران باشد، با این حال شما به عنوان یک معامله‌گر باید قدرت تشخیص خود را بهبود دهید، زیرا گاهی پولبکها ممکن است با عوامل دیگری چون اصلاح، تغییر روند و… اشتباه گرفته شوند و زیان بسیاری به عمل آورند.
به تصویر زیر توجه کنید؛ یک معامله‌گر مبتدی ممکن است در نقطه قرمز اول به هدف کسب سود وارد بازار شود، اما به محض مشاهده پولبک از بازار خارج می‌شود، زیرا حس می‌کند روند نزولی شده است. اما یک معامله‌گر حرفه‌ای پس از رصد بازار و تحلیل دقیق در نقطه آبی و یا همان پولبک وارد بازار شده و می‌داند که این حالت تنها یک حالت موقتی است و روند دوباره صعودی خواهد شد، پس منتظر فرصت کسب سود بیشتر می‌ماند.
انواع پولبک
حالا که متوجه شدیم به طور کلی پولبک چیست زمان آن رسیده که موشکافانه آن را مورد بررسی قرار دهیم. انواع مختلفی از پولبکها وجود دارند که شما با شناخت آن قادر خواهید بود نقاط ورود و خروج مناسب خود را پیدا کنید و به‌خوبی از فرصت‌های معاملاتی پیش‌رویتان استفاده کنید. در ادامه به انواع پولبک اشاره خواهیم کرد:
- پولبک نرمال یا معمولی؛
- پولبک عمیق؛
- پولبک پیچیده.
در ادامه به طور مفصل به همراه مثال، به هرکدام از موارد بالا خواهیم پرداخت:
پولبک معمولی (Normal)
در یک پولبک نرمال شما شاهد اصلاحی کوتاه مدت و موقتی خواهید بود که تغییر چندانی در سطوح حمایت و مقاومت ایجاد نمی‌کند و با حفظ آن روند را ثابت نگه می‌دارد. برای مثال تصور کنید که ارزش سهام کالایی در یک روند صعودی قرار دارد و از 150 دلار به 170 دلار افزایش می‌یابد. سپس، دوباره قیمت آن تا 160 دلار کاهش پیدا می‌کند، اما همچنان روند صعودی را ادامه پیدا کرده و به 180 دلار می‌رسد. این کاهش تا 160 دلار یک پولبک نرمال محسوب می‌شود، زیرا روند کلی همچنان صعودی است. از ویژگی‌های پولبک معمولی می‌توان به نقاط ورود و خروج قابل پیش‌بینی اشاره کرد.
پولبک عمیق
در این نوع پولبک، حرکت اصلاحی قیمت به‌طور عمیق‌تری شکل می‌گیرد و به نزدیکی یا حتی پایین‌تر از سطح حمایتی مهم قبلی می‌رسد. در این حالت، بعضی از معامله‌گران ممکن است تصور کنند که روند به‌طور کامل تغییر کرده است و به دلیل تشخیص نابه‌جا وارد ضرر سنگینی شوند، اما قیمت همچنان به روند اصلی خود باز می‌گردد.
به عنوان مثال، سناریویی را تصور کنید که قیمت بیت‌کوین از 40,000 دلار به 50,000 دلار افزایش یابد. سپس، بازار وارد یک اصلاح سنگین شده و قیمت تا 41,000 دلار کاهش پیدا می‌کند. برخی معامله‌گران ممکن است تصور کنند که روند نزولی شده است، اما اگر قیمت دوباره به سمت 52,000 دلار برگردد، مشخص می‌شود که این فقط یک پولبک عمیق بوده است.
پولبک پیچیده
این نوع پولبک برخلاف دو نوع قبلی، ساختاری پیچیده‌تر دارد و شامل چندین موج اصلاحی زیگزاگی است، به‌صورتی که قیمت در مسیر برگشت خود چندین بار بالا و پایین می‌شود، به‌گونه‌ای که معامله‌گران تازه‌کار ممکن است آن را با تغییر روند اصلی اشتباه بگیرند. این نوع پولبک اغلب در بازارهای نوسانی شکل می‌گیرد اما درنهایت به مسیر اصلی خود بازمی‌گردد.
برای مثال شاخص S&P 500 در یک روند صعودی از 4200 واحد به 4500 واحد افزایش پیدا می‌کند. سپس، قیمت به 4350 واحد کاهش می‌یابد، دوباره به 4450 واحد برمی‌گردد، مجددا به 4300 واحد افت می‌کند و بعد از چند نوسان، دوباره به مسیر صعودی بازمی‌گردد و به 4600 واحد می‌رسد. در این حالت، به دلیل نوسانات متعدد، معامله‌گران ممکن است تصور کنند که روند اصلی تغییر کرده است و با تصمیمی اشتباه مسیر معاملات خود را تغییر دهند و از آن‌جا که این نوع پولبکها حرکات زیادی را تجربه می‌کنند تشخیص دقیق آن کار آسانی نیست.
تفاوت پولبک با اصلاح قیمت و برگشت روند
پولبک و اصلاح قیمت در نگاه اول شباهت بسیاری با یکدیگر دارند و گاهی به اشتباه یک مفهوم واحد در نظر گرفته می‌شوند اما در حقیقت تفاوت‌هایی با هم دارند. همان‌طور که پیش‌تر گفتیم پولبک به توقف کوتاه مدت قیمت اشار دارد که جهتی خلاف روند بازار تشکیل می‌دهد و پس از مدتی دوباره به چرخه‌ی اصلی قیمت بازمی‌گردد. در مقابل اصلاح قیمت به حرکات مکرر کوچکی گفته می‌شود که در یک روند نزولی یا صعودی بر خلاف جهت بازار تشکیل می‌شود و در بازه‌ی زمانی بلندتر و مدت طولانی‌تری سعی در اصلاح قیمت دارد. این بدان معناست که امکان تغییر روند در طی اصلاح‌ها وجود دارد اما معمولا به شکل پیشین خود باز می‌گردند. در جدولی که در ادامه رسم کردیم به‌طور دقیق تفاوت‌های آن‌ها را برای شما شرح خواهیم داد:
نوع روند | پولبک | اصطلاح |
| روند حرکتی قیمت | توقف و کاهش کوتاه مدت قیمت در یک روند صعودی | توقف و کاهش‌های کوتاه مدت قیمت در یک روند صعودی و نزولی |
| مدت زمان تداوم | کوتاه مدت: حدودا چند ساعت و یا چند روز تداوم دارد. | معمولا کوتاه مدت اما در بازه‌ای وسیع‌تر از پولبک رخ می‌دهد و ممکن است هفته‌ها یا ماه‌ها به طول بی‌انجامد. |
| شدت حرکت | ضعیف است و در طی مدت کوتاهی به روند اصلی باز می‌گردد. | عمیق و قابل توجه است و ممکن است بخش زیادی از روند پیشین را اصلاح کند. |
| چرخه حرکتی | پولبکها اغلب در روندهای صعودی و نزولی رخ می‌دهند و درنهایت با اصل خود باز می‌گردند. | اصلاح‌ها ممکن است منجر به توقف یک روند شوند، حدود زیادی از آن را اصلاح کنند و حتی منجر به تغییر کل روند شوند. |
| فرصت‌های معاملاتی | نقاط ورود و خروج برای یک روند صعودی یا نزولی ایجاد کرده و ریسک چندانی به معامله وارد نمی‌کند. | نقاط ورود و خروج مکرری را ارائه می‌دهد اما تشخیص مناسب بودن آن به استراتژی عامله‌گر باز می‌گردد و به علت پیچیدگی بیشتر ممکن است ریسک بیشتری به معامله وارد کند. |
| احساسات بازار | اغلب خوشبینانه | ترکیبی و حساس به شاخص‌های بازار |
همان‌طور که در جدول بالا می‌بینید، پولبک و اصلاح تفاوت بسیاری با هم دارند. شما برای این‌که بتوانید به‌خوبی از بازار سود کسب کنید و ریسک معاملات خود را پایین آورید بهتر است که به‌طور کامل این دو موضوع را درک کنید، در غیر این صورت نمی‌توانید ورود یا خروجی موفق در بازار داشته باشید.
یکی از دلایلی که معامله‌گران هنگام روبه‌رو شدن با یک پولبک نمی‌توانند به‌خوبی فرصت‌سازی کنند، تشخیص اشتباه است. ممکن است برخی از معامله‌گران تازه‌کار پولبک را با اصلاح، ریورسال و… اشتباه گرفته و مسیر معاملاتی نادرستی را برای خود رقم بزنند. ابتدا باید درک درستی از این‌که پولبک چیست به دست آورید، سپس دست به معامله بزند.
دلایل وقوع پولبک چیست؟
پولبک در فارکس مانند عقب‌نشینی بسیار کوتاهی عمل می‌کند که فرصت استراحت، ورود و خروج مناسب را برای معامله‌گران ایجاد می‌کند. وقوع پولبک در یک روند نزولی یا صعودی دلایل متعددی دارد که در ادامه به تعدادی از آن‌ها می‌پردازیم:
تغییر رویه در رفتار معامله‌گران
شاید تا به حال شاهد تشکیل پولبک در یک روند کاملا صعودی بوده باشید، دلیل وقوع این نوع پولبک به کسب سود معامله‌گران ریسک گریز باز می‌گردد. زمانی که عده‌ای از معامله‌گران سود خود را از بازار به دست می‌آورند و تمایلی به حضور بیشتر ندارند، با گذر از سطح مقاومت از معاملات خارج می‌شوند. در چنین شرایطی فشار فروش اتفاق می‌افتد و پولبک‌هایی در روند بازار ایجاد می‌شوند.
اخبار اقتصادی و تحولات سیاسی
بدیهی است که اخبار اقتصادی و تحولات سیاسی تاثیر مستقیمی بر روی روند معاملات داشته باشند. برای مثال همواره شایعه‌ها و حواشی زیادی حول ارزهای دیجیتال می‌‌چرخد. معامله‌گران مبتدی که درک درستی از تحلیل بازار ندارند در این شرایط تصمیم به خروج می‌گیرند و به این صورت پولبک ایجاد می‌شود.
نوسانات طبیعی بازار
گاهی وجود پولبکها دلیل به‌خصوصی را به همراه ندارد و بخش طبیعی از نوسانات روند است. معامله‌گران ممکن است بر اساس استراتژی به‌خصوصی و با تکبه بر تحلیل تکنیکال تشخیص دهند که از بازار خارج شوند و در ابتدای پولبک با قیمت مناسب‌تری ورود کنند.
احساسات جمعی و روانشناسی ترید
یکی دیگر از دلایل وقوع پولبک‌های احساسات جمعی و روانشناسی ترید است. معامله‌گران تازه‌کار از آن‌جایی تجربه‌ی چندانی از بازار ندارند با روبه‌رو شدن با اخبار یا هر عامل تاثیرگذاری دچار ترس FOMO می‌شوند و به این شکل باز هم فشار فروش در روند معاملات شکل گرفته و پولبک را احیاء می‌کند.
چگونه پولبک را در چارت تشخیص دهیم؟
تشخیص پولبک چندان کار ساده‌ای نیست و در بسیاری از مواقع با تغییر کامل روند یا اصطلاحا ریورسال (Reversal) اشتباه گرفته می‌شود، چراکه نوسانات زیادی در چارت رخ می‌دهد و کار را برای معامله‌گران سخت می‌کند. یکی از راه‌های موثر در تشخیص پولبک استفاده از تحلیل تکنیکال است. این شیوه از تحلیل دست شما را باز گذاشته و اندیکاتورهای کارآمد زیادی در اختیارتان قرار می‌دهد که کمک زیادی به تشخیص یا تایید یک روند می‌کند. از دیگر عوامل تشخیص پولبک می‌توان به قدرت روند اشاره کرد. با روند همراه شوید و موشکافانه آن را مورد بررسی قرار دهید؛ هرچه قدرت روند در حال حاضر بیشتر باشد؛ احتمال تشکیل پولبک نیز افزایش می‌یابد. برخلاف آن در روندهای ضعیف شاهد بازگشت کلی روند خواهید بود. لازم به ذکر است که شما با بررسی حجم معاملات نیز می‌توانید اطلاعات ارزشمندی در رابطه با جهت روند به دست آورید. برای مثال زمانی که سطوح حمایت و مقاومت شکسته شود و در عین حال حجم معاملات هم رو به افزایش باشد، پیام واضحی از تشکیل یک پولبک می‌دهد.
ابزارها و اندیکاتورهای مناسب برای تشخیص پولبک
معامله هنگام یک پولبک ممکن است برای افرادی که چندان ریسک‌پذیر نیستند و همچنین تسلطی بر تحلیل بازار ندارند مناسب نباشد چرا که با یک تشخیص اشتباه زیان جبران ناپذیری را رقم می‌زنند. علاوه بر آن، گاهی به دلیل نوسانات شدید بازار نمی‌توان از میان نموداری پر از فراز و نشیب پولبک را از حرکات گذرای روند تشخیص داد. از این رو استفاده از ابزارها و اندیکاتورهای تشخیص روند راه حل مناسبی برای معامله‌گران خواهد بود. در ادامه به تعدادی از اندیکاتور های مناسب برای تشخیص پولبک اشاره خواهیم کرد:
- اندیکاتور میانگین متحرک (Moving average)؛
- اندیکاتور شاخص قدرت نسبی (RSI)؛
- اندیکاتورهای مبتنی بر حجم (Volume)؛
- سطوح اصلاحی فیبوناچی (Fibonacci retracement levels).
اندیکاتور میانگین متحرک (Moving average)
استفاده از شاخص‌های تحلیل تکنیکال مانند میانگین متحرک یکی از موثرترین روش‌ها برای تشخیص پولبکها به حساب می‌آید. این شاخص میانگین قیمت یک جفت ارز را در یک بازه زمانی مشخص محاسبه کرده و آن را با قیمت فعلی مقایسه می‌کند تا روند و رفتار بازار را شناسایی کند. برای این‌که درک بهتری از کاربرد آن در تعیین حدود پولبک پیدا کنید، موقعیتی را تصور کنید که ارزش فعلی جفت ارز در روندی صعودی، بسیار پایین‌تر از میانگین میانگین قیمت آن باشد. طی این شرایط اندیکاتور میانگین متحرک با تشخیص رفتار بازار به عنوان یک افت کوتاه مدت اما قابل بازگشت، سیگنال ورود به معاملات آن هم در پوزیشن خرید یا لانگ ارائه می‌دهد.
بیشتر بخوانید: اسیلاتور چیست؟
اندیکاتور شاخص قدرت نسبی (RSI)
شاخص قدرت نسبی از آن دسته ابزارهایی است که در شناسایی پولبکها کاربرد بسیاری دارد اما دست کم گرفته می‌شود. این اندیکاتور با ارزیابی شرایط اشباع خرید و فروش به شما کمک ی‌کند که در قدم اول روند معاملات را تشخیص دهید با تاییدی قطعی بر آن سوار شوید. در ادامه به شما اطلاعات بسیار کاربردی‌ای در رابطه با بازگشت روند و یا تداوم آن ارائه می‌دهد.
اندیکاتورهای مبتنی بر حجم (Volume)
اندیکاتورهای مبتنی بر حجم با نشان دادن تعداد یا حجم معاملات در بازه‌های زمانی مشخص، به شما کمک می‌کند تا تحلیل بهتری انجام دهید و تشخیص دهید روند پیش روی‌تان قوی یا ضعیف است. اندیکاتور حجم معمولا بر اساس دو رنگ سبز و قرمز کار می‌کند؛ رنگ سبز نشان از افزایش معاملات نسبت به حجم پیشین می‌دهد و قرمز هم نشانه‌ی کاهش است.
سطوح اصلاحی فیبوناچی (Fibonacci retracement levels)؛
سطوح اصلاحی فیبوناچی هم یکی از ابزارهایی است که نقاط ورود به بازار را در طول یک روند صعودی یا نزولی مشخص می‌کند. شاید بپرسید چگونه؟ این ابزار به شما نشان می‌دهد که قیمت یک جفت ارز پیش از ادامه‌ی روند اصلی چه‌قدر اصلاح شده است، به این صورت سطوح حمایت و مقاومت مناسب بعدی را شناسایی می‌کند و به شما فرصت ورود به معاملات را می‌دهد. برای مثال؛ در یک روند نزولی، سطوح پایین فیبوناچی 23.6٪ و 38.2٪ نشان می‌دهند که پولبک معمولی ایجاده شده و افزایش قیمت کوتاهی رخ داده‌است. در این موقعیت شما قادر قادر خواهید بود که سطح مقاومت ایده‌آل خود را شناسایی کرده و با دریافت سیگنال فروش (Short) معامله کنید.
نکته:
استفاده از اندیکاتور به شما کمک می‌کند تا تایید لازم را برای تحلیل‌های خود بگیرید و این بدان معنا نیست که می‌توانید به‌طور کامل به یک یا چند اندیکاتور تکیه کنید. شما باید هرکدام از اندیکاتورهای ذکر شده را بر اساس استراتژی مناسب خود را انتخاب کنید.
بهترین استراتژی‌های معاملاتی برای پولبک چیست؟
بدون تردید حتی اگر شما قدرت تشخیص خوبی داشته باشید، بدون یک استراتژی مناسب و برنامه‌ی معاملاتی مشخص نمی‌توانید از فرصت‌های پیش روی‌تان استفاده کنید. حالا که با ابزارها و اندیکاتورهای کارآمد آشنا شدیم زمان آن رسیده که بدانیم بهترین استراتژی پولبک چیست. شما می‌توانید با تاثیر گرفتن از هرکدام از تکنیک‌های زیر استراتژی شخصی خود را بهینه‌تر کنید:
معامله در جهت روند اصلی پولبک چیست؟
این روش بر اساس ترسیم خطوط روند انجام می‌شود و یکی از استراتژی‌های کلاسیک در تحلیل تکنیکال به حساب می‌آید. هنگامی که قیمت در یک روند صعودی قرار دارد، یک خط روند صعودی با اتصال دو یا چند کف قیمتی رسم می‌شود.
وقتی قیمت به این خط روند بازمی‌گردد، بسیاری از معامله‌گران در این نقطه ورود می‌کنند، زیرا انتظار دارند که خط روند به‌عنوان حمایت عمل کند و قیمت مجددا افزایش یابد. برعکس، در یک روند نزولی، خط روند نزولی با اتصال چند سقف قیمتی ترسیم می‌شود و زمانی که قیمت به این سطح برخورد کند، به‌عنوان مقاومت عمل کرده و فرصتی برای ورود به معامله فروش فراهم می‌شود. لازم به ذکر است که تایید این نوع پولبک معمولا از طریق اندیکاتورهایی مانند حجم (Volume) انجام می‌شود.
ترکیب پولبک با الگوهای کندلی
نمودارهای کندلی یا شمعی یکی از ابزارهای مهم در تحلیل تکنیکال هستند که تغییرات قیمت یک دارایی را در بازه‌ی زمانی خاصی نشان می‌دهند. این نمودار به معامله‌گران کمک می‌کند تا با کمک گرفتن از الگوهای کندلی، نگاهی جدید از احساسات بازار ایجاده کرده و به این شکل روند را به‌طور دقیق‌تری شناسایی کنند. الگوهای معکوس و ادامه‌دهنده‌ی معروف شامل دوجی، انگولفینگ، چکش و ستاره شلیک‌کننده می‌شوند. برای مثال، اگر بازار در روند صعودی باشد و پولبکی رخ دهد، ممکن است منتظر الگوی کندلی صعودی (مانند انگولفینگ صعودی یا چکش) در سطح حمایتی یا نزدیک به میانگین متحرک بمانید. این ترکیب به شما نشان می‌دهد که امکان ادامه روند صعودی پس از پولبک وجود دارد. به این صورت تایید لازم برای ورود به بازار را به دست می‌آورید.
آنچه در مقاله‌ی پولبک چیست خواندیم:
در مقاله‌ی پولبک چیست دریافتیم که چگونه می‌توان از حرکات قیمتی به عنوان یک فرصت ورود مناسب استفاده کرد. اما نکته‌ی حائز اهمیت این است که تشخیص پولبک گاهی برای معامله‌گران به‌خصوص افراد تازه‌کار دشوار است. ازاین‌رو راهکارها و ابزارهایی را در این زمینه ارائه دادیم تا مسیر معاملاتی راحت‌تری را تجربه کنید. در این مقاله با انواع پولبکها، علت تشکیل، تفاوت آن با اصلاح، استراتژی و ابزارهای معاملاتی آشنا شدیم.
سوالات متداول
چرا پولبک در معاملات اهمیت دارد؟
زیرا شما با تشخیص پولبک فرصت‌های معاملاتی بسیار خوبی کسب خواهید کرد.
آیا پولبک همان اصلاح است؟
خیر، پولبک با اصلاح تفاوت دارد.
رایچ‌ترین اشتباه معامله‌گران در رابطه با پولبک کدام هستند؟
تشخیص اشتباه، عدم استفاده از ابزارها برای تایید پولبک و ورود زود هنگام از اشتباهات رایج معامله‌گران است.
