تصور کنید سرمایهای سریع وارد بازار میشود و ناگهان قیمت ارز یا سهام را بالا میبرد و به آن رونق میبخشد، اما به همان سرعت خارج شده و بازار را دچار بحران میکند. این سرمایه، هات مانی یا پول داغ نام دارد که بر اقتصاد تاثیر عجیب و بزرگی دارد. هات مانی با هدف کسب سود سریع، بین بازارهای مختلف جابهجا میشود. این پول مثل یک شکارچی به دنبال نرخ بهره بالاتر یا سود بیشتر از نوسانات ارز میگردد و به محض تغییر شرایط، بازار را ترک میکند. درک اینکه هات مانی یا پول داغ چیست، برای پیداکردن سبکهای معاملاتی خاص و پویایی بازار مهم است. پس با ما همراه باشید.
- فاطمه بیان
- بدون دیدگاه
5/5 – (3 امتیاز)
5/5 – (3 امتیاز)
هات مانی (Hot Money) یا پول داغ چیست؟
هات مانی یا پول داغ به سرمایههایی گفته میشود که با هدف کسب سود سریع، به سرعت بین بازارهای مالی مختلف، کشورها و داراییها، برای استفاده از تفاوت نرخ بهره یا سودهای ارزی کوتاه مدت جابهجا میشوند. سرمایهگذاری با پول داغ فقط یک هدف را دنبال میکند و آن این است که هرچه سریعتر پول بیشتری به دست آورد. در واقع تریدرها نمیخواهند هفتهها یا سالها برای بازدهی خود صبر کنند.
اما سرمایهگذاری پول داغ مستلزم ترید فعال و نظارت دائم بر چارت است. این تریدرها باید آماده باشند تا هر زمان که به نظر میرسد سود فعلی آنها در حال کاهش است، پول خود را به بازار دیگری منتقل کنند و این موضوع دلیل ناپایداری این استراتژی و داغ بودن این سرمایههاست.
پول داغ همانطور که از نامش پیداست، با ورودش بازار را داغ میکند و به سرعت جابجا میشود. این پول سرمایهای بسیار ناپایدار است که آزادانه و به سرعت در سراسر جهان به دنبال کسب بهترین نرخ بهره است و به محض تغییر شرایط بازار را ترک میکند. در نتیجه تریدرها اگر به دنبال استراتژی پول داغ بروند باید همیشه بازار را زیر نظر بگیرند تا مطمئن شوند که سرمایهگذاریهایشان همچنان سودده است. همچنین اگر تریدرها تصمیم به اتخاذ استراتژی هات مانی دارند، داشتن دانش و هوش مالی برای آنها لازم است و باید قادر به تحلیل روند باشند.
یکی از مثالهای خوب برای اینکه متوجه شوید هات مانی یا پول داغ چیست، شور و شوق بیتکوین در اواخر سال 2017 است که شاهد افزایش قیمت آن از 8000 دلار به حدود 20000 هزار دلار بودیم. با افزایش قیمت ارز دیجیتال، تریدرهای هات مانی وارد شده و سود بالایی کسب کردند و سریع بازار را ترک نمودند. نمونههای مشابه این مورد در سالهای 2020 و 2024 نیز با افزایش ناگهانی قیمت بیت کوین اتفاق افتاد.
چرا به هات مانی پول داغ می گویند؟
به آن پول داغ میگویند، چون مثل یک جسم داغ، نمیتواند زمان زیادی یک جا بماند . این پول به محض اینکه فرصت بهتری پیدا کند، بلافاصله جابهجا میشود، مانند یک سکه داغی که نمیتوان آن را نگه داشت و باید رها کرد. همچنین با ورود خود، بازارها را داغ کرده و روند صعودی کاذب ایجاد میکند، اما وقتی شرایط تغییر کند، سریعا از بازار خارج شده و بحران مالی به جای میگذارد. پس همین رفتار بیثبات آن باعث شده به آن هات مانی یا پول داغ بگویند.
چگونه هات مانی بر بازارهای مالی تاثیر می گذارد؟
این سرمایههای داغ علاوه بر تاثیر مثبت، ممکن است مخرب هم باشند، چه هنگام ورود ناگهانی به یک بازار و چه هنگام خروج ناگهانی از آن. به طور مثال هات مانی در طول بحرانهای مالی به سرعت از داراییها و بازارهای پرخطر خارج شده و به سمت ارزهای امن و اوراق قرضه دولتی جریان دارد، که همین امر میتواند رکود اقتصادی در کشورهای آسیب پذیر را تشدید کند. در ادامه تاثیرات مثبت و منفی پول داغ بر بازارهای مالی را نام میبریم.
اثرات مثبت
- افزایش نقدینگی در بازارهای مالی؛
- بالا بردن پتانسیل رشد اقتصادی در کشورهای دریافت کننده؛
- فرصتی برای کشورها برای افزایش ذخایر ارزی.
اثرات منفی
- انبساط سریع پول؛
- فشارهای تورمی؛
- افزایش نرخ واقعی ارز؛
- افزایش کسری حساب جاری؛
- ایجاد حبابهای قیمت دارایی ها؛
- افزایش آسیبپذیری اقتصادی در برابر خروج ناگهانی سرمایه.
توجه:
درست است که ورود مقدار زیادی از سرمایهگذاریهای کوتاه به یک کشور باعث رشد بازار و تقویت پول آن میشود، اما مانند دوپینگ، این رشد حقیقی نیست و با خروج این سرمایهها، اقتصاد سقوط میکند!
نمونه ای از هات مانی
نمودار زیر را مشاهده کنید که مربوط به تاریخچه قیمت طلا (XAU) از تاریخ 28 اوت 2003 تا 27 اوت 2013 است. از سال 2003 تا 2011، قیمت طلا افزایش زیادی داشت و از حدود 400 دلار به حدود 1900 دلار رسید. این افزایش ناشی از ورود پول داغ بود، به خصوص در بحران 2008 که تریدرها برای حفظ ارزش سرمایه خود، به خرید و نگهداری طلا پناه بردند.
اینجا درواقع سیاستهای پولی انبساطی بانکهای مرکزی بود که باعث افزایش نقدینگی و ورود سرمایههای کوتاهمدت مانند هات مانی به بازار طلا شد.
سپس در سال 2011، قیمت طلا به بالاترین حد خود رسید، اما بعد از آن کاهش یافت. این ریزش قیمت نیز نشاندهنده خروج هات مانی از بازار طلا است، زیرا سرمایهگذاران به دنبال فرصتهای سود در سایر نمادهاس معاملاتی مانند سهام رفتند. در این مورد نیز، بهتر شدن اوضاع اقتصاد جهانی و سیاستهای پولی مثل افزایش نرخ بهره، باعث خروج سرمایههای کوتاهمدت شد. زیرا همانطور که میدانید پول داغ به دنبال نرخ بهره کمتر است.
پس این نمودار نشان میدهد که هات مانی چگونه باعث افزایش سریع قیمت یک دارایی شده و سپس با خروج سریع خود، باعث سقوط آن میشود. این پدیده در داراییهایی که بهعنوان پسانداز استفاده میشوند، مانند طلا و ارزهای دیجیتال، بیشتر دیده میشود.
هات مانی در فارکس و ارزهای دیجیتال
هات مانی فقط در بانکها یا بازارهای سنتی نیست. بلکه در بازار فارکس و ارزهای دیجیتال هم سرمایهگذاریهای این چنینی میتوانند به سرعت بین ارزها جابهجا شوند تا از نوسانات سود ببرند.
هات مانی در فارکس
در بازار فارکس، پول داغ به پولی گفته میشود که به کشورهایی با نرخ بهره بالاتر منتقل میشود تا از اختلافات نرخ بهره، سود ببرد. مثلا سرمایهگذاران ممکن است ارزهایی با نرخ بهره پایین مثل ین ژاپن را خریده و آن را به ارزهایی با نرخ بهره بالا مثل دلار استرالیا تبدیل کنند تا از اختلاف نرخ بهره سود خوبی ببرند. پس با تغییر سیاستهای پولی بانکهای مرکزی یا ایجاد نوسانات در بازار، این پول های داغ سریعا از یک کشور به کشور دیگر منتقل میشوند.
هات مانی در ارزهای دیجیتال
اما در دنیای کریپتو، هات مانی بیشتر به سرمایههایی اشاره دارد که سریعا بین صرافیهای مختلف یا حتی پروژههای دیفای جابهجا میشود. این پول داغ به دنبال فرصتهای کسب سود مانند آربیتراژ یا ییلد فارمینگ و… در اکوسیستم بلاک چین است.
جریان هات مانی چگونه ایجاد می شود؟
حالا که فهمیدیم هات مانی یا پول داغ چیست، شاید بپرسید اصلا چگونه ایجاد میشود و چه کسی اولین قدم را در سرازیر کردن آن بر میدارد؟ جریان پول داغ توسط یک یا چند گروه شروع میشود که به دنبال سود سریع هستند. این گروهها بهصورت مستقل یا هماهنگ با هم وارد بازار میشوند. مثلا موسسات مالی بزرگ مثل صندوقهای سرمایهگذاری، بانکها به خصوص بانکهای مرکزی با هدف بهرهبرداری از نوسانات بازار یک کشور، حجم زیادی از پول را به بازار آن وارد میکنند.
مهمترین فاکتور در ورود هات مانی به یک کشور، نرخ بهره بالای آنها است، وارد کنندگان پول داغ این کشورها را شناسایی کرده تا از اختلافات نرخ بهره آنها سود خوبی کسب کنند. تصویر زیر را مشاهده کنید. در این تصویر کشورهای با نرخ بهره بالا را میبینید که هدف خوبی برای ورود هات مانی هستند. کشورمان ایران نیز یکی از این کشورها است.
همچنین در بسیاری از مواقع، تریدرهای حرفهای فارکس یا بورس شروعکننده جریان هات مانی هستند. این افراد از تحلیلهای تکنیکال و فاندامنتال یا رفتار بازار برای پیدا کردن فرصت سود سریع استفاده کرده و پول خود را وارد بازار کرده و بعد از کسب سود، سریعا پول را از آن خارج میکنند.
حتی معاملهگرانی که ریسک بالایی دارند و به دنبال سودهای زیاد هستند، بهطور ناگهانی وارد بازار شده و باعث ایجاد هات مانی میشوند. برخی افرادی نیز که به آربیتراژگران معروفند به دنبال اختلاف قیمتها در بازارهای مختلف هستند و با خرید و فروش همزمان در این بازارها از اختلافات سود میبرند.
البته تصمیمات اقتصادی یا حتی سیاسی هم میتواند شروعی برای جریان پول داغ و گسیل شدن آن باشد. مثلا برخی کشورهای در حال توسعه، برای جذب سرمایههای خارجی تصمیماتی اقتصادی خاصی میگیرند که باعث ورود سریع سرمایهگذاری به بازار آنها میشود. مثلا ارزش پول خود در برابر دلار را پایین میآورند. در این صورت سرمایهگذاری در آن کشور ارزان تمام میشود. البته به شرطی که نرخ بهره در آن کشور همچنان بالا باشد.
هات مانی شاید به دلیل بدست آوردن سودهای بسیار برای تریدرها جالب باشد، اما آثار مخرب آن بر اقتصادهای ضعیف مشهود است. خروج پول داغ باعث فروپاشیهای اقتصادی فراوان میشود، پس لزوم کنترل دقیق برای ورود و خروج پول داغ و محدودیت آنها توسط بانکهای مرکزی لازم است.
نکات مهم در هات مانی
قبل از اینکه به مبحث هات مانی علاقهمند شوید و بخواهید از این طریق سرمایهگذاری کنید، لازم است از نکات زیر اطلاع پیدا کنید تا بدانید ماهیت هات مانی چیست:
- بیشتر برای کسب سود سریع وارد بازار میشود و سریع از آن خارج میشود.
- این پولها در تمام بازارها از جمله فارکس، بورس، ارزهای دیجیتال و… وجود دارند.
- هات مانی نوسانات در بازار را افزایش میدهند، زیرا بهطور مداوم وارد و خارج میشوند.
- با ریسکهای بالایی همراه هستند، بهویژه زمانی که بازارها ناپایدارند میتوانند خطرات زیادی ایجاد کنند.
- ورود و خروج سریع پول داغ، بر اقتصاد کشورهای مختلف تاثیر دارد. اگر بهطور ناگهانی وارد کشوری شوند، میتوانند باعث افزایش ارزش پول آن کشور شوند، ولی اگر سریع از آن خارج شوند، باعث نوسانات شدید در نرخ ارز و مشکلات اقتصادی میشوند.
- بانکهای مرکزی برای کنترل اثرات منفی پول داغ، سیاستهایی مانند تغییر نرخ بهره یا محدود کردن سرمایهگذاریهای کوتاهمدت را اعمال میکنند.
- در زمان بحران اقتصادی یا سیاسی، این پولها به سمت داراییهای امن مانند طلا یا دلار آمریکا حرکت میکند. این حرکت نیز باعث نوسان شدید در بازارهای آنها میشود.
- هات مانی معمولا یک تهدید برای اقتصاد محسوب میشود، اما گاهی فرصتی برای کسانی است که به دنبال کسب سود سریع هستند.
جالب است بدانید که
امروزه بسیاری از تریدرها از رباتهای تریدر و الگوریتمها استفاده میکنند تا فرصتهای سریع سود را پیدا کنند. این مورد باعث شده که هات مانی سریعتر از قبل نیز جابهجا شود.
بحران هایی که هات مانی رقم زد
مثلا در بحران مالی شرق آسیا در سال 1997، شرکتهای خصوصی کره جنوبی، تایلند و اندونزی مقادیر زیادی وام خارجی کوتاهمدت دریافت کرده بودند. این 3 کشور یک نقطه ضعف مشترک داشتند و آن این بود که بدهی خارجی کوتاهمدت آنها در مقایسه با ذخایر ارزیشان بسیار بیشتر بود. زمانی که سرمایهگذاران خارجی شروع به خروج سرمایههای خود از این کشورها کردند، ارزش پول ملی آنها سقوط کرد و قیمت داراییهایشان به شدت کم شد. این وضعیت ترس و وحشت در بازار درست کرد، بهطوریکه بانکها با سیلی از درخواستهای برداشت سپرده و بازپرداخت وامهای خارجی مواجه شدند. در نتیجه، بحران نقدینگی بیشتر شد و بانکها و شرکتها مجبور شدند داراییهای خود را با قیمت پایینتر بفروشند. همین مورد باعث کاهش بیشتر ارزش پول کشورشان شد و بحران را بیشتر کرد.
در سال 1992، جورج سوروس سرمایهگذار معروف با استفاده از هات مانی، پوند انگلیس را تحت فشار زیادی قرار داد و بانک مرکزی انگلستان را مجبور کرد از ساختار نرخ ارز اروپا خارج شود. این بحران به “روزی که بانک انگلستان زانو زد” معروف است. جورج سوروس هات مانی را وارد انگلیس نکرد، بلکه از خروج آن سود برد. او علیه پوند انگلیس معامله (شرطبندی) کرد و دارایی پوند خود را فروخت، به تبعیت از او قیمت پوند کم شد و افراد زیادی پوند را فروختند و باعث خروج هات مانی از آن کشور شدند.
میلتون فریدمن (Milton Friedman):
سرمایههای ناپایدار میتوانند یک کشور را در یک لحظه بالا ببرند و در لحظهای دیگر نابود کنند.
آیا هات مانی خطرناک است؟
قبل از ترید در جهت پول داغ، مطمئن شوید که خطرات ناشی از آن را میدانید. پاداش بالا بدون ریسک بالا نیست:
مزایا
برخی از اقتصاددانان و کارشناسان مالی استدلال میکنند که هات مانی در کشورهایی که سطح ذخایر ارزی نسبتا پایینی دارند، نقش مثبتی ایفا میکند، زیرا جریان سرمایه ممکن است فرصت مفیدی برای این کشورها ایجاد کند که ذخایر بانکهای مرکزی خود را افزایش دهند. همچنین جریان هات مانی در آنها افزایش نقدینگی را به همراه دارد.
معایب
ورود این پول معمولا باعث افزایش قیمت داراییها و تورم میشود، زیرا ورود ناگهانی مقدار زیادی از پول خارجی، ارزش پول ملی کشور دریافتکننده را بالا میبرد. اگر این افزایش ارزش پول ادامه یابد، به رقابتپذیری بخش صادرات آسیب میرساند، چرا که صادرات کشور گرانتر شده و جذابیت خود را از دست میدهد. همچنین خروج ناگهانی هات مانی از آن کشور، باعث سقوط ناگهانی ارزش پول کشور مربوطه میشود.
انواع هات مانی چیست؟
Hot Money که توسط سرمایهگذاران خارجی در کشورهای در حال توسعه و با نرخ بهره بالا اتفاق میافتد، 2 نوع اصلی دارد:
- پرتفوی سرمایهگذاری کوتاهمدت در یک کشور خارجی: این نوع شامل خرید سهام، ارز و سایر داراییها در یک کشور خارجی است و هدف آن کسب سود سریع از نوسانات نرخ بهره بالای آنها و تغییرات اقتصادی است.
- وامهای کوتاهمدت در بانکهای خارجی: وامهایی که بانکها یا موسسات مالی بهصورت کوتاهمدت در کشورهای دیگر ارائه میدهند که هدف آن نیز کسب سود از تفاوت نرخ بهره است.
طبق گفته سایت Investopedia به محض اینکه بانک مرکزی نرخ بهره را کاهش دهد یا موسسه دیگری نرخ های بالاتری را ارائه دهد، سرمایهگذاران پول داغ، سرمایه خود را برداشته و به کشور دیگری با نرخ بالاتر منتقل میکنند.
سیاست های بانک های مرکزی در برابر هات مانی چیست؟
هات مانی معمولا از کشورهای توسعهیافته و غنی از سرمایه سرچشمه میگیرد که نسبت به اقتصادهای نوظهور مانند هند، برزیل، چین، ترکیه، مالزی و… دارای نرخ رشد تولید ناخالص داخلی پایینتر و نرخ بهره کمتری هستند. در این حالت اقدامات اولیه بانک مرکزی شامل موارد زیر است:
افزایش نرخ ارز
هات مانی برای استخراج بازده سریع، نیاز به نوسان دارد. به همین دلیل، سرمایهگذاران به کشورهایی ورود میکنند که دارای نوسانات ارزی هستند. این ورود سرمایه ممکن است باعث افزایش ناگهانی نرخ ارز شود، که بانکهای مرکزی سعی میکنند آن را مدیریت کنند.
دستکاری نرخ بهره
اقتصادهای نوظهور با نرخ بهره به طور طبیعی بالاتر، معمولا شاهد ورود پول داغ هستند. بانکهای مرکزی این کشورها برای جلوگیری از افزایش بیشازحد ارز خود، در بازار مداخله میکنند. این مداخلات ممکن است منجر به افزایش نقدینگی و در برخی موارد، ایجاد فشار تورمی شود.
کنترل سرمایه
برخی از کشورها اقداماتی را جهت کنترل سرمایه خارجی برای جلوگیری از ورود و خروج هات مانی انجام دادند که در ادامه نام میبریم:
- محدودیت سرمایه گذاری های خارجی کوتاه مدت؛
- مالیات بر معاملات ارزی؛
- محدودیت برای استقراض ارز خارجی؛
برای مثال در چین، سیاستهای حمایتی در جلوگیری از سرمایهگذاریهای خارجی در سالهای اخیر اجرا شده است. این سیاستها مشارکت در سرمایهگذاری مستقیم خارجی در بازار سرمایه چین را دشوارتر کرد.
آنچه در مقاله «هات مانی یا پول داغ چیست» خواندیم:
در این مقاله فهمیدیم هات مانی یا پول داغ چیست. این پول مقدار قابل توجهی از سرمایه در بازارهای جهانی است که بر اقتصاد بسیاری از کشورهای با نوسانات ارزی زیاد بسیار تاثیر گذار است. پول داغ میتواند نکات مثبتی مانند نقدینگی و فرصتهایی برای سود فراهم کند اما آثار مخرب زیادی برای اقتصاد کشورها و بدست آوردن ثبات مالی آنها به همراه دارد. به همین دلیل اقتصاددانان و بانکهای مرکزی باید کنترل دقیقی روی ورود و خروج هات مانی داشته باشند تا اقتصاد پایدارتری را تجربه کنند.
اشتراک گذاری
سوالات متداول
آیا هات مانی مزایایی هم دارد؟
بله، گاهی باعث افزایش نقدینگی، رشد کوتاهمدت بازار و تقویت ارزش داراییها و پول ملی در یک کشور میشود.
آیا جریان پول داغ در فارکس وجود دارد؟
بله بجز در بازار سنتی در فارکس و بازارهای ارز دیجیتال هم بسیار پررونق است.
بهترین شیوه کنترل ضررهای هات مانی یا پول داغ چیست؟
باید اقداماتی نظیر محدودیت سرمایهگذاریهای خارجی کوتاهمدت، مالیات بر معاملات ارزی، محدودیت برای استقراض ارز خارجی و… ایجاد شود.